«حکيم جريانساز: آيتآلله مصباح (ره) از نهضت اسلامي تا تمدنسازي اسلامي»
آيتالله علامه محمدتقي مصباح يزدي (ره)حکيم و اسلامشناسي بود که از ابتداي شروع نهضت اسلامي به رهبري امام خميني (ره)، با فعاليتهاي علمي و سياسيـاجتماعي خويش، نقش مهمي در پيشبرد صحيح اين نهضت ايفا نمود. ايشان علاوه بر اقدامات و مبارزات سياسي (در قالبهايي چون عضويت فعال در جمعيت مدرسين يازده نفره، همکاري با نشرية بعثت، انتشار نشرية انتقام، همکاري با گروه هيئتهاي مؤتلفه، و نگارش و امضاي بيانيههاي متعدد در انتقاد از رژيم)، اهتمام ويژهاي به اسلاميت نهضت (در قالب روشنگري و مبارزه با انحرافها و التقاطهاي فکري ـ سياسي) و نيز به پژوهش و کادرسازي فکري ـ اجرايي براي نظام آتي اسلامي (در قالبهايي چون نقش مؤثر در «گروه ولايت»، تدريس و مشارکت در اداره مدرسه حقاني، و تأسيس بخش آموزش مؤسسه در راه حق) نشان داد.
آيتالله مصباح، با پيروزي انقلاب اسلامي، پس از نقش فعال در شکلگيري نظام اسلامي (از طريق تقابل فکري با تبليغات گروههاي مارکسيستي و التقاطي، تبيين ارزشهاي انقلابي و اسلامي، و پاسخگويي به شبهات مطرحشده)، فعاليتهاي علمي گسترده و عميقي را با هدف تثبيت نظام اسلامي و حاکميت اسلام در دولت و جامعه ايران صورت داد. در اين راستا، در کنار تداوم و گسترش برنامههاي آموزش مؤسسه در راه حق براي طلاب، برنامههاي فشردهاي را با هدف تحول و اسلاميسازي در متون علوم انساني دانشگاهها انجام دادند که منجر به تأسيس دفتر همکاري حوزه و دانشگاه گرديد. ادامة برنامههاي مؤسسه در راه حق نيز موجب شکلگيري بنياد باقرالعلوم، و بعدها، تأسيس مرکز بسيار مهم مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني گرديد. فعاليت اين مراکز، زمينهساز تعليم و تربيت هزاران طلبه فاضل، آشنا و متخصص در علوم انساني شد.
از سوي ديگر، علامه مصباح در کنار تقابل با جريان ليبرال و التقاطي از دهة هفتاد به بعد، و روشنگري در قالب سلسله سخنرانيها علمي ـ سياسي که تأثير مهمي در حفظ اسلاميت نظام جمهوري اسلامي ايفا نمود، برنامهريزي و اقدامات گستردهاي در قالب دورههاي طرح ولايت جهت اقشار گوناگون جامعه مانند دانشجويان، طلاب، فرهنگيان، اساتيد دانشگاه و... با هدف تقويت مباني فکري و اعتقادي انجام داد؛ و از اين طريق نقش مهمي در جريانسازي فکري فرهنگي در کشور با هدف اسلامي نمودن دولت و جامعه ايفا نمود.
انتشار آثار فراوان در حوزههاي گوناگون با هدف تبيين انديشههاي اسلامي و مرزبندي فکري با مکاتب فکري مغربزمين بويژه سوسياليسم و ليبراليسم، از ديگر اقدامات مهم آيتالله مصباح در جهت تثبيت نظام اسلامي، و تحصيل دولت و جامعه اسلامي بوده است. سيري در آثار علمي نوآورانه و محققانه ايشان نشان ميدهد که ايشان در واقع براي طي فرايند پنج مرحله «نهضت اسلامي»، «نظام اسلامي»، «دولت اسلامي»، «جامعه اسلامي» و «تمدن اسلامي»، نظريهپردازي علمي نمودهاند. در اين ميان، در شرايط فعلي کشور که به تعبير مقام معظم رهبري دو مرحله انقلاب و نظام اسلامي پشت سر گذاشته شده و سه مرحله دولت، جامعه و تمدن اسلامي پيش روي جامعه اسلامي ما قرار دارد، ميتوان گفت آيتالله مصباح از مهمترين نظريهپردازان براي طي سه مرحلة فوق است. با توجه به آنچه ذکر شد، ميتوان کلام مقام معظم رهبري را که آيتالله مصباح «عقبة تئوريک نظام جمهوري اسلامي» است، فهم نمود.
در راستاي تبيين آنچه ذکر شد، همانديشي «حکيم جريانساز: آيتآلله مصباح از نهضت اسلامي تا تمدنسازي اسلامي» شنبه 9 اسفند 1399 از ساعت 19ـ20:40 با ارائة 6 سخنراني و مقاله به صورت حضوري و مجازي برگزار گرديد. در اين برنامه علمي، با توجه به فرصت محدود تلاش شد ضمن نگاهي گذرا به فعاليتهاي علمي و عملي آيتالله مصباح، نمايي کلي از جريانسازي و نظريهپردازي ايشان از نهضت اسلامي تا تمدن اسلامي ارائه گردد. مطالب ارائه شده در اين جلسه را ميتوان در دو بخش قرار داد: 1. بررسي فعاليتهاي علامه مصباح از آغاز مبارزه عليه رژيم شاه تا فعاليتهاي گوناگون بعد از انقلاب، و نقش و رويکرد کلي ايشان در جريانسازي براي حرکت از انقلاب اسلامي تا تمدنسازي اسلامي؛ 2. طرح مباحث نظري آيتالله مصباح در موضوعات عوامل تغييرات اجتماعي، تکامل اجتماعي و تاريخي، هرم نيازهاي تمدني در تمدنسازي نوين اسلامي و نقش اسلاميسازي علوم انساني در شکلگيري تمدن نوين.
عناوين مباحث ارائه شده و اسامي ارائهدهندگان، عبارتند از:
1. نقشاسلاميسازي علوم انساني در شکلگيري تمدن نوين اسلامي از ديدگاه علامه مصباح / حجتالاسلام دکتر احمدحسين شريفي
2. هرم نيازهاي تمدني در تمدنسازي نوين اسلامي از ديدگاه علامه مصباح/ حجتالاسلام ابوذر مظاهري
3. جامعهپردازي مبتني بر تغييرات اجتماعي در انديشه آيتالله مصباح/ حجتالاسلام دکتر رضا رمضاننرگسي
4. شخصيت تمدني آيتالله مصباح/ دکتر موسي نجفي
5. اهتمام به اسلاميت نهضت و کادرسازي براي نظام اسلامي در عملکرد آيتالله مصباح/ دکتر عليرضا جوادزاده
6. نسبت تکامل اجتماعي و تمدن نوين اسلامي از ديدگاه آيتالله مصباح/ حجتالاسلام دکتر عبدالرسول يعقوبي
طبعا توصيف و تبيين انديشهها و ديدگاههاي دقيق و تفصيلي آيتالله مصباح در مباحث فوق، نيازمند فرصت مناسب و تحقيق بيشتر و ارائه مقالات علمي گستردهتر و جزييتر مي باشد. اميد است در سالگرد رحلت علامة محقق، اين امر تحقق يابد.
گفتني است: کتابچه چاپي مجموعه مقالات همانديشي (تحت عنوان «حکيم جريانساز: آيتآلله مصباح از نهضت اسلامي تا تمدنسازي اسلامي») که به صورت محدود و غيررسمي انتشار يافته بود، در ميان حاضران در جلسه ارائه گرديد. فايل pdf اين کتابچه نيز بزودي در فضاي مجازي بارگزاري و منتشر خواهد شد.
صوت
| تصاویر سخنرانان | صوت |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
 | |
 | |
 |